Ranzigheden
Naar aanleiding van de affaire-Jack de Vries geeft Elsevier columnist Bart Jan Spruyt zijn analyse over de ranzigheden van politici die openbaar worden gemaakt. En over hun eigen rol in dit fenomeen. De kern van zijn analyse staat in de laatste alinea’s.
Het welbehagen waarmee het slechte nieuws rond Jack de Vries is uitgevent, laat nog iets anders zien. In de week waarin De Vries aftrad, verscheen een nieuw blad, het politieke roddelblad Binnenhof. Daarin staan alle dingen over politici die we niet van hen mogen weten. Over hun geheime relaties, hun declaraties, hypotheken, eetgewoonten en drankzucht, over hun kinderen en over de inhoud van hun vuilniszakken.
Het blad presenteert zijn inhoud zonder enige gêne als ‘vuilnisbakkenjournalistiek’. Het toont aan dat politici in toenemende mate alle gezag en respect verliezen. Dat hebben ze voor een belangrijk deel aan zichzelf te danken. Door zichzelf te presenteren als oplossers van alle problemen en keer op keer zo ontzettend veel te beloven, hebben zij kiezers en burgers gedegradeerd tot consumenten. Een consument wil waar voor zijn geld. En als politici die waar niet kunnen leveren, worden ze weggehoond en op den duur zelfs voorwerp van afkeer.
Wie op dit moment een stap in de politiek overweegt, en kennisneemt van de affaire-Jack de Vries en de inhoud van Binnenhof, weet dus dat hij een wereld betreedt waarin reputatieschade en afbraakrisico ongekend groot zijn. Mensen van eer en goede naam, mensen die dus wat te verliezen hebben, zullen ervan afzien; mensen die weinig te verliezen (denken te) hebben, zullen het risico nemen.
Toekomstige kamerleden zullen dus steeds vaker mensen zijn voor wie niet alleen een salaris van 80.000 euro het hoogst bereikbare is, maar die ook niet terugschrikken voor de ranzigheden van persoonlijke publiciteit. Politici hebben dus hun eigen neerwaartse spiraal gecreëerd. Ze hebben in hun ongeloofwaardigheid minachting over zichzelf afgeroepen en een ruimte gecreëerd die mensen die het beter zouden kunnen, niet graag meer betreden.