DirkZijn

Jezus was oké. De Vlaams-Nederlandse theoloog Schillebeeckx was een held. En de paus is een machtsgeile kabouter met een puntmuts.

Ik werd laatst verrast door een artikel over Schillebeeckx. Die naam kwam mij zo bekend voor. De beste man is vlak voor de kerst aan kanker overleden en zijn levensverhaal werd beschreven. Artikel hier. Als zijn theologische opvattingen het hadden gewonnen van die van Ratzinger – de huidige paus – dan was ik nu heel misschien nog kerkelijk geweest. En mijn vader nog priester.

Ergens in mijn puberteit heb ik het geloof vaarwel gezegd. Of eigenlijk, de kerk. Ik had grote moeite met mijn kerkgang in Ilpendam, het dorp waar ik woonde. Ik vond het bijvoorbeeld onverteerbaar dat mensen die oneerlijk en gemeen waren tegenover hun medemens, na het opdreunen van een schuldbeleidenis van tien regels, met een gerust hart weer naar huis konden gaan. Vrij van zonden. Nee, dan liever nog de ouderwetse kerk, waar je dagelijks moest biechten en rozekransjes bidden tot je een ons woog, om te zorgen dat je niet in de hel terecht kwam. Maar mijn afkeer van de kerk was niet alleen principieel. Ik vond het er vooral te saai voor woorden en voelde mij totaal niet verbonden. Ik weet niet of er een God bestaat, maar ik weet óók niet zeker dat hij niet bestaat. Dat heeft met geloven te maken, geloof ik. Ergens vind ik het een prettig idee dat er een hiernamaals is.

Mijn moeder werd als onderwijzeres de heilige juf genoemd en mijn vader is een ex-priester. Ik ben ik nogal gelovig opgevoed, zeg maar. Alle verhalen uit de kinderbijbel gingen er in als koek, ik ben gedoopt, heb eerste communie gedaan en ik ben gevormd. De lessen over de bijbel vond ik nooit vervelend. Vooral de verhalen over Jezus spraken mij aan. Ik ben er van overtuigd dat Jezus een bijzonder mens was. Jezus kwam op voor de armen, de zwakkeren en de zieken. Heb u naaste lief zoals uzelf. Dat is zo’n beetje zijn lijfspreuk. En hij deed er zelf behoorlijk zijn best voor als je de verhalen mag geloven.

Het verschil tussen Jezus’ credo en de kerk is enorm. In de kerkelijke gemeenschappen is de naastenliefde nog wel aanwezig, maar het instituut kerk is voornamelijk bezig macht te behouden. Kardinaal Ratzinger – de huidige paus – was een tijdgenoot van Schillebeeckx. Ze waren tegenpolen. Ratzinger van de oude stempel en Schillebeeckx verlichter pur sang. Ze hebben elkaar ontmoet op het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965). Schillebeeckx was daar adviseur van de Nederlandse bisschoppen en het brein achter de vernieuwingsbeweging binnen de rooms-katholieke kerk. Hij wilde onder andere het celibaat loskoppelen van het priesterschap. Het Vaticaan, met Ratzinger als vooraanstaand expert, maakte gehakt van de ideeën van Schillebeeckx. Ze hebben hem verkettert maar nog net niet uit de kerk verstoten. Met als waarschijnlijk enige reden dat Schillebeeckx ongekend populair was. ‘Schillebeeckx’ vele boeken zijn in de hele wereld in onwaarschijnlijk hoge oplagen verkocht, aan christenen en niet-christenen.’

Schillebeeckx had het – niet verwonderlijk – niet zo op Ratzinger. Hij zag in hem een kardinaal met maar één doel: de volgende paus worden. Deze uitspraak van hem daarover vond ik in een artikel van Trouw. “Na de dood van Johannes Paulus II was hij de onbetwiste leider. Hij kon het zich veroorloven een profiel van de nieuwe paus te schetsen dat zonder meer een zelfportret was.“

Schillebeeckx schreef onder andere het boek ‘Jezus, het verhaal van een levende’. Misschien ga ik het wel lezen.