DirkZijn

Het was een dappere pogingen de verzuiling de nek om te draaien. Zeventien jaar geleden, waarschijnlijk bedacht door een ambitieuze netcoördinator of NPO directeur. De omroepen NPS (afsplitsing van NOS) en VARA waren jarenlang tot elkaar veroordeeld bij het maken van het programma Nova. Nu komen ze tot de conclusie dat de samenwerking niet goed verloopt. Over het nieuwe programma: de NOS en de NPS ontwikkelen een ‘strikt onafhankelijk en neutraal’ nieuwsprogramma. Dat suggereert dat het programma in de periode van samenwerking met de VARA niet onafhankelijk en neutraal was.

Toen ik bij Bromet & dochters werkte leerde ik over de samenwerking tussen VPRO, VARA en NPS bij het maken van het programma Buitenhof. De redacties van de verschillende omroepen werkten apart. Buitenhof werd de ene week door de VARA, de andere week door de VPRO gemaakt. Het overleg tussen de redacties was minimaal. De verzuiling zit diep geworteld bij de publieke omroep.

Het is naast verzuiling ook te wijten aan zachte heelmeesters en stinkende wonden. De verantwoordelijke ministers en directeuren durven het niet aan het roer drastisch om te gooien. De omroepen hebben geen behoefte om te veranderen en al helemaal niet om samen te werken met een andere omroep. Als er geen noodzaak wordt ervaren dan is elke poging samenwerking te forceren gedoemd te mislukken.
Ik ben dan ook benieuwd hoe het gaat met Eén Vandaag (TROS/AVRO) en EO/NCRV- programma Netwerk. Volgen zij het voorbeeld van Nova, dan is de publieke omroep terug bij af. Een even charmante als naïeve poging om te komen tot samenwerking mislukt.

De publieke omroep wordt voor een groot deel gefinancierd vanuit de staatskas. Belastinggeld. De Nederlandse zenders 1, 2 en 3 zijn ontstaan in een tijd dat er nog geen commerciële zenders waren. Toen kon je misschien nog verantwoorden dat de zenders voorzagen in een basisbehoefte. En dat het de verantwoordelijkheid was van de staat om daar in te voorzien. Dat is al lang niet meer zo. Het verschil tussen de publieke omroep en de commercieel zit hem vooral in de kijkcijfers. En in het aantal hinderlijke reclameblokken.

Het zou goed zijn als de overheid zou doen wat het moest doen. Namelijk de publieke omroep zoals we die nu kennen opheffen. Inclusief alle omroepen waarvan de meesten voortkomen uit de verzuiling. Rigoureus het mes er in een terugkomen met één hooguit twee zenders die echt iets toevoegen. Het klinkt simpel maar is voor een logge organisatie als de overheid een onmogelijke opgave. Eerst maar terug naar een overheid die in dienst staat van de maatschappij. Dan volgt de publieke omroep vanzelf.